جلوه های دراماتیکی اشعار ابونواس و ناصرخسرو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان وادبیات فارسی،دانشکده ادبیات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین،قزوین،ایران

2 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

درام یکی از شگردهای بیانی در شعر عربی و فارسی است. رواج این شیوه از بیان در میان شاعران عرب و ایرانی، به تأثیرپذیری آنها از ادبیات و فلسفۀ یونان بازمی‌گردد. ترجمۀ آثار یونانی و حضور اندیشۀ آنان در میان ادبای عرب و ایرانی، از اسباب گسترش این شیوه از بیان است. ابونواس و ناصرخسرو، دو شاعر ایرانی‌تبارند که یکی به زبان عربی و دیگری به زبان فارسی شعر می­ سرودند. این دو اگرچه در زمان، جغرافیا و چگونگی زیست و عقیده، با هم بسیار متفاوت‌اند، در سرودن اشعار ستیزوار دراماتیکی در زمرۀ پیشروان این‌گونه از بیان به شمار می­آیند. آنان کشمکش ­های عصر خود را در اشعار خویش بازمی‌تابانند. نوشتار حاضر با استفاده از روش تطبیقی به بررسی و نقد سروده­های دراماتیکی ابونواس و ناصرخسرو  می    ­پردازد و دستاورد پژوهش نشان می­ دهد که در اشعار هر دو گوینده، برخی از انواع درام (افقی، عمودی و دینامیکی) مشهود است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Dramatic Features of Abū Nuwās and Nasser Khosrow’s Poetry

نویسندگان [English]

  • Fateme Mohseni gerd kohi 1
  • Javad Jarangiyan 2
1 Assistant Professor, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran
2 MA in Arabic Language and Literature, University of Kashan
چکیده [English]

1.Introduction
Drama as a means of expression has always been used in Arabic and Persian poetry. The prevalence of drama in the poetry of Arab and Iranian poets traces back to them being influenced by Greek philosophy and literature. Translation of Greek works into Arabic and Persian paved the way for the literati to get familiar with the ideas of their Greek counterparts. Abū Nuwās and Nasser Khosrow are two Iranian-born poets who composed poems in Arabic and Persian respectively. Despite living in a different time, place, milieu, and having diverse beliefs, they are both among forerunners of composing dramatic poetry with lots of conflicts. They reflect the struggles of their times in their poems. The present article is a comparative study to examine and analyze the dramatic poetry of the two. As the research has revealed, both of the poets have applied different types of dramatization (horizontal, vertical, dynamic) in their poetry. Religious and tribal prejudice prevailing at that time of Abū Nuwās and Nasser Khosrow have resulted in horizontal drama in their poetry. However, while Abū Nuwās’s temperament and taste has brought about vertical drama, one cannot find any such drama in Nasser Khosrow’s poetry. On the contrary, dynamic drama is abundantly found in Nasser Khosrow’s poems and rarely in Abū Nuwās’s.
Objective:What is the status quo of drama as a means of expression in poetry? And how many types of drama are there?
What are the dramatic motifs in Abū Nuwās’s poetry?
How drama is illustrated in Nasser Khosrow’s poetry?
To what extent the poetry of the two poets can be literary compared and contrasted?
 
2.Methodology
The present article is a comparative study to examine and analyze the dramatic poetry of Abū Nuwās and Nasser Khosrow to reveal the actuality of both vertical and horizontal drama in their works.
 
3. Results
 Translation of Greek works into Arabic and Persian paved the way for the literati to get familiar with the ideas of their Greek counterparts. Abū Nuwās and Nasser Khosrow are two Iranian-born poets who composed poems in Arabic and Persian respectively. Despite living in a different time, place, milieu, and having diverse beliefs, they are both among forerunners of composing dramatic poetry with lots of conflicts. They reflect the struggles of their times in their poems
4.Conclusion
The personal condition and social milieu differences between the two dramatists has brought one of them to national opposition and the other to religious, while the language and choice of words of the two throughout their struggle and clash is befouled with humiliation and burlesque. In the works of Abū Nuwās and Nasser Khosrow, horizontal drama is more salient, for both of them are challenging and protagonist characters in the field of culture. Their challenge is more frequented in the cultural and religious fields – i.e. vertical drama – and less in the other fields such as social.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abū Nuwās
  • analysis
  • drama
  • conflict
  • Nasser Khosrow
- آریانپور، عباس. (1385). فرهنگ فشرده انگلیسی به فارسی. چاپ سی­ویکم. تهران: امیرکبیر.
- آل احمد، جلال. (1348). در خدمت و خیانت روشنفکران. شیراز : طلوع.
- ابونواس، الحسن بن هانی. (1984). دیوان. بیروت: دارالکتب العربی.
- اسلامی ندوشن، محمّدعلی. (1352). مجموعه مقالات یاد نامۀ ناصرخسرو. مشهد: دانشگاه فردوسی.
- اسماعیل، عزالدین. (1978). الشعر العربی المعاصر. بیروت: دارالفکر العربی.
- بالو، فرزاد. (1396). «دیگری در اندیشه و آثار ناصر خسرو»، دوفصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی. سال25،  شماره 82 ، صص 7-36.
- براون، ادوارد. (1358). تاریخ ادبی ایران، ج2 . ترجمۀ علی پاشا صالح. تهران: امیر کبیر.
- ترحینی، فایز. (1988). الدراما و المذهب الادب. بیروت: المؤسسه الجامعیه للدراسات و النشر.
- تشینی، شیلدون. (1970). تاریخ المسرح فی ثلاثه آلاف سنه. ترجمۀ خشبه درینی.  القاهره: المؤسسه المصریه للتالیف و النشر.
- الجبوری، یحیی. (1997). الشعر الجاهلی خصائصهُ و فنونه. بیروت: مؤسسه الرساله.
- جدیتاوی، هیثم. (2011). البناء الدرامی فی القصیده العباسیه. اربد: مؤسسه حماده للدراسات.
- خشبه، درینی. (1983) اساطیر حب و الجمال عند الیونان. بیروت: دارابعاد.
- دشتی، علی. (1362). تصویری از ناصرخسرو.  به کوشش مهدی ماحوزی. تهران: جاویدان.
- الزعیم، احلام. (1981). ابونواس بین العبث و الاغتراب و التمرد. بیروت: دارالعوده.
- شمیسا، سیروس. (1383). انواع ادبی. چاپ دهم. تهران: فردوس.
- صورتگر، لطفعلی. (1314). «درام». مجلۀ مهر. شمارۀ 9، سال سوم، صص 1206- 1212.
- طقوش، محمّدسهیل. (1996). تاریخ دوله العباسیه. القاهره: دارالنفائس.
- طه حسین.  (بی­تا). فی الادب الجاهلی. مصر: دارالمعارف.
- علقم، صبحه احمد. (2006). تداخل الاجناس الادبیه فی الروایه الدرامیه. بیروت: دارالفارس للنشر و التوزیع؛ اردن: الموسسه العربیه للدراسات و النشر.
- فاولر، راجر. (1390). زبان­شناسی رمان. ترجمۀ محمّد غفاری. تهران: نشر نی.
- کورکنیان، م. س. (1980). الدراما. ترجمۀ جمیل نصیف التکریتی. عراق: وزاره الثقافه و الاعلام.
- معلوف، لوئیس. (1375). المنجد، جلد1. ترجمۀ بندر ریگی. چاپ ششم. تهران: ایران.
- مکّی، ابراهیم. (1371). شناخت عوامل نمایش. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
 - مندور، محمّد. (1996). المسرح. مصر: دارالمعارف.
- ناصرخسرو، ابو معین. (1332). جامع الحکمتین. تصحیح هنری کربن و محمّد معین. تهران: انستیتو ایران و فرانسه.
- ناصرخسرو، ابومعین. (1378). دیوان. تصحیح مجتبی مینویی و مهدی محقق. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
- ناظرزاده کرمانی، فرهاد. (1383). درآمدی بر نمایشنامه­ شناسی. چاپ چهارم. تهران: سمت.
- نجیب ابراهیم، علی. (1994). جمالیات الروایه. دمشق: دارالینابیع للطباعه و النشر.
- یوسفی، غلامحسین. (1355). یادنامۀ ناصرخسرو «ناصرخسرو منتقد اجتماعی». مشهد: دانشگاه فردوسی.