بررسی و تطبیق کهن الگوی آنیما در شعر بدرشاکر السیّاب و قیصر امین پور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری

2 دانش آموختة دکتری زبان وادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

براساس نظریات روان­شناس سوییسی، کارل گوستاو یونگ، ضمیر ناخودآگاه جمعی، میراثی است بازمانده از دوره­ های نخستین نیاکان بشر که در ذهن هر انسانی وجود دارد. در این ناخودآگاه جمعی، تصاویر ازلی و مفاهیم مشترک جهانی وجود دارند که یونگ، آنها را «کهن­ الگو» می­نامد. مهم­ترین کهن­ الگوها از نظر او، سایه، نقاب، آنیما و آنیموس هستند. آنیما شاید مهم ­ترین این کهن ­الگوها باشد که به شخصیت زن پنهان در وجود هر مردی اطلاق می­شود. این کهن ­الگو، در تمامی آثار ادبی جهان مشاهده می ­شود وشاعران و نویسندگان، آثار ادبی خود را با الهام­ گرفتن از آن غنا بخشیده ­اند. بدر شاکر السیّاب و قیصر امین­پور نیز از شاعرانی هستند که با الهام­گرفتن از این کهن­ الگو، احوال درونی خود را آشکار نموده ­اند. در پژوهش حاضر، به بررسی وتطبیق این کهن­ الگو در شعر این دو شاعر، با رویکرد تطبیقی مکتب آمریکایی پرداخته ­می ­شود. نتایج این پژوهش، نشان می­ دهد که حضور آنیما، یکی از مهم­ ترین تکیه­ گاه ­های عاطفی این دو شاعر بوده ­است که با توجه به شرایط متفاوت فرهنگی و جغرافیایی­شان، به گونه ­های متفاوتی در اشعار آنها ظهور یافته ­است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Anima Archetype in Badr Shakir al- Sayyab’s and Qeysar Aminpour's Poetry

نویسندگان [English]

  • Abbas Ganjali 1
  • Noman Onagh 2
1 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University
2 PhD Graduate Student of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University.
چکیده [English]

According to Carl Gustav Jung, a Swiss psychologist, the collective unconscious is a heritage left by early generations of human ancestors, which is present within the minds of every individual. In this collective unconscious, there are some eternal images and common universal concepts, called ''archetype'' by Jung. He considers the main archetypes as shadow, mask, anima, and animus, the most important of which is probably anima, referring to the feminine inner personality in the unconscious of a man. This archetype is observable in all literary works of the world, and it has been an inspiration for poets and writers to enrich their works.  Badr Shakir al-Sayyab and Qeysar Aminpour are among those poets who have revealed their inner feelings being inspired by this archetype. This article aims at studying and comparing this archetype in their poetry using the comparative approach of the American school. The findings of this study reveal that the presence of anima is one of the most important emotional bases for the two poets, which has appeared in different forms based on the different cultural and geographical conditions they lived in.                                                                                                         

کلیدواژه‌ها [English]

  • Badr Shakir al- Sayyab
  • Qeysar Aminpour
  • Anima
  • Wafigha
  • Spouse
کتاب­ها
1- امین­ پور، قیصر. (1391). مجموعۀ کامل اشعار قیصر امین­ پور. چاپ نهم. تهران: مروارید.
2- بتولی، سیّد محمّدعلی. (1376). با یونگ و سهروردی. تهران: اطلاعات.
3- پاینده، حسین. ( 1385). نقد ادبی و دموکراسی. تهران: نیلوفر.
4- پطرس، أنطونیوس. (بی­تا). شاکر السیّاب شاعر الوجع. بی جا.
5- جبرا، ابراهیم جبرا. (1982). النار و الجوهر. ط3. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
6- جحا، میشال خلیل. (1999). الشعر العربی الحدیث. بیروت: دار العودة.
7- حسن، عبدالکریم. (1990). الموضوعیة و البنویة (دراسة فی شعر السیّاب). ط1. مصر: دار الکتب المصریة.
8- الخیر، هانی. (2006م). بدر شاکر السیّاب ثورة الشعر ومرارة الموت. دمشق: دار رسلان.
9- رجایی، نجمه. (1381). اسطوره ­های رهایی. مشهد: دانشگاه فردوس.
10- زرین­ کوب، عبدالحسین. (1378). آشنایی با نقد ادبی. چاپ پنجم. تهران: سخن
11- سویدان، سامی. (2002). بدر شاکر السیاب و ریادة التجدید فی الشعر العربی الحدیث. بیروت: دار الآداب.
12- السیّاب، بدر شاکر. (2000). اعمال الشعریة الکاملة، ط3. بغداد: دار الحریة.
13- شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (1380). شعر معاصر عرب. تهران: سخن.
14- شمیسا، سیروس. (1383). نقد ادبی. چاپ دوم. تهران: فردوسی.
115- ـــــــــــــ . (1371). داستان یک روح. تهران: فردوس و مجید.
16- فرزاد، عبدالحسین. ( 1379). دربارة نقد ادبی. چاپ سوم. تهران: قطره.
17- فریزر، جیمس. (1982م). أدونیس أو تمّوز. ترجمة جبرا ابراهیم جبرا. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
18- یاوری، حوا. (1374ش). روانکاوی و ادبیات (دو متن، دو انسان، دو جهان). تهران: نشر تاریخ ایران.
19- یونگ، کارل گوستاو. (1376). چهار صورت مثالی. ترجمۀ پروین فرامرزی. چاپ دوم. مشهد: آستان قدس رضوی.
20- یونگ، کارل گوستاو. (1382). جهان­ نگری. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: توس.
 مقاله ­ها
1- ادل، لئون. ( 1374). «ادبیات و روان­شناسی». ترجمة بهروز عزب­ دفتری. زبان ادبیات فارسی. شمارۀ 6 و 7 و 8، صص 165- 192.
2- اقتصادی­ نیا، سایه. (1389). «مروری بر کارنامه شعر قیصر امین ­پور». نامۀ فرهنگستان. شمارۀ دوم. صص 41- 53.
3- روزبه، محمّدرضا و ضرونی، قدرت­ الله. (1390). «تحلیل ماهیت معشوق و سیر تحول آن در اشعار قیصر امین­ پور». سبک ­شناسی نظم و نثر فارسی( بهار ادب). شمارۀ پیاپی 11، صص 291- 308.
4- علی­زاده، ناصر و باقی­ نژاد، عبّاس. (1391). «قیصر امین پور و رویکرد نوستالژیک». بوستان ادب. شمارۀ دوم، صص 90- 117.
5- فتوحی، محمود. (1387). «سه صدا، سه رنگ، سه سبک، در شعر قیصر امین پور». ادب­ پژوهی. شمارۀ پنجم، صص 79- 93.