تأثیر نگرش وحدت وجودی مآبانۀ مولانا جلال الدین بلخی در آثار یونس امره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه تربیت معلم شهر ری

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

یونس­ امره (720-638 ه.ق)، شاعر ترک­زبان که جوانی‌اش، مقارن پیری مولانا بوده، از جملۀ شاعران و متصوفانی است که سخت تحت تأثیر عقاید، افکار و اشعار مولانا بوده و با تأثیرپذیری از وی، آثاری در عرفان و تصوف زبان ترکی به جای گذاشته که ضمن تقریر مجدد افکار ایشان، باب تازه‌ای در عرفان و تصوف ترکیه گشوده­است. او، به تبعیت از مولانا، با بهره‌گیری از فرهنگ عمیق کشور خود و ترکیب آن با مفاهیم عمیق اسلامی – عرفانی، توانست باب تازه‌ای در ادبیات عرفانی ترک ­زبانان بگشاید. تأثیر اندیشۀ موسوم به وحدت ­وجودی مولانا در اندیشه و آثار یونس ­امره، به وضوح، قابل مشاهده­ است. وحدت وجود، به ­عنوان یکی از مباحث اصلی عرفان ­اسلامی که از غرب جهان اسلام به شرق آن آمده، با تمام ترکیبات وابسته به خود (از جمله توحید، تجلی ، قدیم ­بودن خداوند و خلق جدید) نقشی اساسی در آثار مولانا، به­ خصوص در مثنوی و به تبع آن، آثار یونس امره، همچون رساله­ النصحیه و دیوان­ اشعار، ایفا کرده­ است. پس از ترجمۀ اشعار حاوی اندیشۀ وحدت­ وجودی یونس­ امره از زبان ترکی ­استانبولی و تطبیق و مقایسۀ آن با اشعار مولانا، این نتیجه به ­دست آمده­است که بی­شک، یونس­ امره در ارائۀ اندیشه‌های خود، تحت تأثیر مستقیم مولانا بوده­ است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Influence of Maulana Jalaluddin Balkhi’s View of the Unity of Being on the Works of Yunus Emre

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Heidari 1
  • Hakimeh Dabiran 2
  • Manzar Soltani 3
2 Professor of Persian Language and Literature, Kharazmi University
3 3 Associate Professor of Persian Language and Literature, Kharazmi University
چکیده [English]

Yunus Emre (720-638 AH), the Turkish poet whose years of youth coincided with Maulana’s years of aging, was a poet and a Sufi mystic, strongly influenced by Maulana’s beliefs, thoughts, and poems. He created some works on mysticism and Sufism in Turkish, which have opened a new chapter in Turkish mysticism and Sufism, while repeating his thoughts. Like Maulana, he could open a new chapter in the Turkish mystical literature by taking advantage of the rich culture of his country and its combination with the deep Islamic-mystical concepts. The influence of Maulana’s thought, known as pantheism, is clearly visible on Yunus Emre’s thought and works. Pantheism as one of the main topics of Islamic mysticism, which traversed the Islamic world from the west to the east, with all its variable forms (such as monotheism, manifestation, the eternality of God,  and new creation) has played a main role in Maulana’s works, specially in the Mathnawi, and similarly in Yunus Emre’s works, like Risalat al-Nasiyeh and his book of poetry. After the translation of Yunus Emre’s poems containing pantheistic thought, from Istanbul Turkish and their comparison with Maulana’s poems, it was concluded that Yunus Emre was, undoubtedly, directly influenced by Maulana in representing his thoughts.                                                                  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rumi
  • Ibn Arabi
  • Yunus Emre
  • pantheism
کتاب­ها
1- ابن­ عربی، محیی­ الدین.(1370). کتاب ­­المسائل. با مقدمه­ وترجمۀ محمّد دامادی. تهران.
2- ابی­ خزام، انورفواد. (1993). معجم ­المصطلحات ­الصوفیه. لبنان، بیروت.
3-تاتجی، مصطفی. (1392). یونس­ شاعر. ترجمه آیدین ­فرنگی. اردبیل: نشر عنوان.
4- جامی، عبدالرّحمان ­بن ­احمد. (1370). نقد ­النصوص فی شرح ­نقش ­الفصوص. ویلیام چیتیک. تهران.
5- جرجانی، علی­ بن­ محمّد. (1377). تعریفات. ترجمۀ حسن­ سیّدعرب. سیما­ نوربخش. تهران: فرزان روز.
6- جهانگیری، محسن. (1375). محیی ­الدین ­ابن ­عربی. تهران: دانشگاه­ تهران.
7-حلبی، علی­ اصغر. (1385). شرح مثنوی. تهران: زوار.
8-_________. (1373). تاریخ علم ­کلام. تهران: اساطیر.
9- سجادی، جعفر. (1373). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. تهران: طهوری.
10- شهیدی، سیّد جعفر. (1373). شرح ­مثنوی. تهران: علمی و فرهنگی.
11-عطار نیشابوری، محمدابراهیم. (1378). تذکره­ الاولیا. شرح محمّد استعلامی. تهران: زوار.
12- علاءالدوله سمنانی، احمد­ بن­ محمّد. (1369). مصنفات فارسی. به­ اهتمام نجیب­ مایل ­هروی. تهران.
13-کوپریلی(کوپرولو)، محمّدفواد. (1385). صوفیان ­نخستین ­در ­ادبیات ­ترک. ترجمۀ توفیق سبحانی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
14- مولوی، جلال ­الدین محمّد. (1373). مثنوی ­معنوی. تصحیح­ رینولد نیکلسون. نصرالله پورجوادی. تهران: امیرکبیر.
15-___________. (1363). کلیات شمس. بدیع ­الزمان ­فروزانفر. تهران: امیرکبیر.
مقاله ­ها
1- چیتیک، ویلیام. (1390). «ابن عربی، مولانا و اندیشه وحدت­وجود». ترجمۀ ابوالفضل ­محمودی. پژوهش­ های فلسفی- کلامی. شمارۀ 5 و 6، صص178-207 .
- منابع اینترنتی
1-کاکایی، قاسم.(1392). «مقاله وحدت­ وجود ­از­دیدگاه ­قونوی­ ومولانا».
دسترسی از طریق وب­سایت: http:// kakaie.com
- منابع ترکی استانبولی
1-Tatci,Mustafa.(2008).Yunus Emre Divani.Istanbul.h yayinlar.1