بررسی تطبیقی صبغۀ اشرافی شعر عنصری و ابن معتز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه یاسوج

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه یاسوج

چکیده

ادبیات، بازتاب­ دهندة وضعیت اجتماعی ادیب و شرایط اجتماعی زندگی اوست. براساس مکتب اروپای شرقی ادبیات تطبیقی، عوامل اجتماعی، نقش مؤثری در ایجاد ادبیات دارد و هرگاه دو جامعه در درجة یکسانی از پیشرفت اجتماعی و اقتصادی باشند، این امر، منجر به ظهور تشابه زیاد در ادبیات آنها می­ شود. یکی از بارزترین وجوه شعری عنصری، قصیده ­پرداز مشهور قرن چهارم و ا بن­معتز عباسی، صبغة اشرافی و ذکر آثار و مظاهرآن است. بی­تردید، شرایط زندگی دو شاعر در دربار و تمکّن مالی آنها، در به­ کارگیری عناصر و مظاهر اشرافی در شعر آن دو بسیار مؤثر بوده ­است. این جستار، براساس شیوة توصیفی - تحلیلی و با مقایسة شعر این دو شاعر و پرداختن به مصداق­ های اصلی و مهم صبغة اشرافی در شعر آنها، نشان می ­دهد که رنگ اشرافی و صور خیال مبتنی بر محیط درباری در شعر دو شاعر، بسیار محسوس و ملموس است؛ با این تفاوت که سایة مدح وستایش بر وصف­های اشرافی عنصری چیره ­شده امّا ابن­ معتز در وصف­ های اشرافی خود، کمتر از مدح و ستایش بهره ­گرفته­ است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

ristocratic element in Ebn Motaz and Onsori's poetry

نویسندگان [English]

  • Mahmood Heydari 1
  • Hojatollah Hashemi 2
1 Assistant Professor, Yasouj University
2 PhD Student of Persian Language and Literature, Yasouj University
چکیده [English]

Literature reflects the social status of any literary and social circumstances of his life. According to the Eastern European School of Comparative Literature, Social factors play an effective role in the creation literature. If two of the same degree of social and economic progress, this would result in the emergence of many similarities in their literature
One of the most elemental aspects of the poem of Onsori, as the famous poem ode (GHASIDE) in the fourth century, and too Abbasid Ibn Moataz is the aristocratic nature and it’s Mentioning the effects and symptoms
Undoubtedly, the conditions of life of both poet in the court and theirs the financial enable have important in the employ of aristocratic ingredients and marks
This article with descriptive - analytical way and comparing poem of Both poets and proceeding to important and seminal typical of the aristocratic nature in the poem of them demonstrate that Aristocratic and royal color imagery that based on court environment is very tangible and intangible. But the shadow of praise on the aristocratic Descriptions of Onsori is dominant But the
Ebn moataz less benefited from the shadow of praise in the Descriptions of real and unreal.

کلیدواژه‌ها [English]

  • aristocratic element
  • Ebn moataz
  • Onsori
  • Comparative literature
-کتاب­ها
1- ابن معتز، عبدالله. (بی تا). دیوان. بیروت: دار صادر.
2-_____ . (2004). دیوان. تحقیق مجید طراد. بیروت: دارالکتب العربی.
3- پروینی، خلیل. (1391). الأدب المقارن (دراسات تطبیقیة و نظریة). تهران: سمت.
4- جمال الدین، محمبد سعید. (1389). ادبیات تطبیقی (پژوهشی تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی). ترجمة سعید حسام­پور و حسین کیانی. شیراز: دانشگاه شیراز.
5- خاقانی. (1373). دیوان، به تصحیح ضیاءالدین سجادی. تهران: انتشارات زوار.
6-زرّین­ کوب، عبدالحسین. (1378). با کاروان حله. تهران: انتشارات علمی.
7- شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (1366). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه.
8- صفا، ذبیح ­الله. (1368). تاریخ ادبیات ایران. تهران: انتشارات ققنوس.
9- صولی، ابوبکر محمّد بن یحیی. (1978 ). شعر ابن المعتز. تحقیق یونس السامرایی. بغداد: وزارة الثقافة و الفنون.
10- عنصری. (1363). دیوان. به تصحیح محمّد دبیرسیاقی. تهران: انتشارات سنایی.
11- الفاخوری، حنا. (1361 ). تاریخ ادبیات زبان عربی. ترجمة عبدالمحمّد آیتی. تهران: توس.
12- مروه، محمّدرضا. (1990). عبدالله بن المعتز؛ خلیفة یوم و لیله. بیروت: دار الکتب العلمیة.
- مقاله­ ها
1-دشتی، مریم و صادقیان، محمّدعلی. (1388). «لحن حماسی در قصاید عنصری». نامة پارسی. شمارة 38و39، صص150 -174.
2- دلشاد، جعفر و قربان ­نژاد، الهام. (1389). «مقایسة اشعار وصفی ابن معتز و منوچهری دامغانی». نشریة ادبیات تطبیقی. صص 49 -68.
3- غلامرضایی، محمّد. (1385). «طرز عنصری». نامة فرهنگستان. ضمیمة شماره24، صص 5 -83.
4- محمّدی درخشش، خدیجه و عبدالمحمّدی، حمیدرضا. (بی تا). «ابن معتز، وصافی چیره ­دست در وصف مظاهر طبیعت». فصلنامة پژوهش ادبی (مجله ادبی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان). دورة 4، شمارة 15.
5- یلمه ­ها، احمد. (1390). «بررسی تطبیقی مضامین امیر معزی و ابن معتز عباسی». فصلنامة لسان مبین. شمارة 6، صص 241 -259.
6- ـــــــــــــــ.. (1392). «بررسی تطبیقی اشعار مدحی عنصری و متنبی». مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال چهارم، شمارة 8، صص 318 -335.