بررسی تطبیقی مظاهر و نمودهای آزادی در شعر ملک‌الشعرا بهار و احمد شوقی بر اساس تحلیل گفتمان ون‌دایک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 استاد زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

10.22103/jcl.2024.23720.3753

چکیده

سروده‌های دو شاعر مورد بحث به دلیل وجودِ همسویی‌های فکری و ادبی فراوان در بیشتر زمینه‌ها از جمله در حیطة آزادی، همواره بابِ طبعِ دوستداران اهل پژوهش بوده است. بررسی تطبیقی اشعارِ این دو سراینده، نشان می‌دهد که مضامین مشترکِ وافر و شایانی در پندارِ آنها وجود دارد. در جستار پیشِ‌رو با تکیه بر متغیرهای گفتمان ون‌دایک به تبیین مهم‌ترین نمودهای آزادی و جلوه‎‌های آن در اشعارِ دو سخنور ایرانی و مصری، بهار و شوقی، و همچنین تحلیل رویکرد ایشان بر پایة تفکرات ون‎دایک می‌پردازیم. با استناد به یافته‌های تحقیق از میان اضلاع چهارگانة مربع عقیدتی ون‌دایک، توجه به داده‌های مشتمل بر نکات مثبت دربارة گفتمان خودی و نیز عنایت به دانسته‌های حاوی نکات منفی در ارتباط با کانون دیگران، در هیأت مؤلفه‌هایی چون: آزادی، آزادی سیاسی، فرزانگی، مناسبات اجتماعی، آزادی معنوی، آزادی زنان، آزادی قومی و ملیتی، آزادی بیان و اندیشه و... مبنای جهت‌گیری‌های سیاسی بهار و شوقی را شکل می‌دهند. هدف آن است که با تطبیق مفهوم آزادی، درک تازه‌ای از انسجام ادبیات با اوضاع سیاسی و اجتماعی در حوزۀ درک بیشتر تعامل ادبی و فرهنگی ِ ایران و کشورهای عربی، به ویژه مصر حاصل شود .روش این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است و اطلاعات لازم برای سنجش نمونه‌ها به شیوۀ کتابخانه‌ای و بررسی مستقیمِ متون و با تمرکز بر شرح و تفسیر درون‌مایه‌های موجود حاصل شده‌ است

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the manifestations of freedom in the poetry of Malek osh-Sho'arā Bahār and Ahmed Shawqi based on the analysis of Van Dijk's discourse

نویسندگان [English]

  • Kamal Rasoulian 1
  • Fatemeh Modarresi 2
1 Master’s Student of Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Urmia University, Urmia, Iran
2 Professor of Persian language and literature, Department of Persian Language and Literature, Urmia University, Urmia, Iran
چکیده [English]

سروده‌های دو شاعر مورد بحث به دلیل وجودِ همسویی‌های فکری و ادبی فراوان در بیشتر زمینه‌ها از جمله در حیطة آزادی، همواره بابِ طبعِ دوستداران اهل پژوهش بوده است. بررسی تطبیقی اشعارِ این دو سراینده، نشان می‌دهد که مضامین مشترکِ وافر و شایانی در پندارِ آنها وجود دارد. در جستار پیشِ‌رو با تکیه بر متغیرهای گفتمان ون‌دایک به تبیین مهم‌ترین نمودهای آزادی و جلوه‎‌های آن در اشعارِ دو سخنور ایرانی و مصری، بهار و شوقی، و همچنین تحلیل رویکرد ایشان بر پایة تفکرات ون‎دایک می‌پردازیم. با استناد به یافته‌های تحقیق از میان اضلاع چهارگانة مربع عقیدتی ون‌دایک، توجه به داده‌های مشتمل بر نکات مثبت دربارة گفتمان خودی و نیز عنایت به دانسته‌های حاوی نکات منفی در ارتباط با کانون دیگران، در هیأت مؤلفه‌هایی چون: آزادی، آزادی سیاسی، فرزانگی، مناسبات اجتماعی، آزادی معنوی، آزادی زنان، آزادی قومی و ملیتی، آزادی بیان و اندیشه و... مبنای جهت‌گیری‌های سیاسی بهار و شوقی را شکل می‌دهند. هدف آن است که با تطبیق مفهوم آزادی، درک تازه‌ای از انسجام ادبیات با اوضاع سیاسی و اجتماعی در حوزۀ درک بیشتر تعامل ادبی و فرهنگی ِ ایران و کشورهای عربی، به ویژه مصر حاصل شود .روش این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است و اطلاعات لازم برای سنجش نمونه‌ها به شیوۀ کتابخانه‌ای و بررسی مستقیمِ متون و با تمرکز بر شرح و تفسیر درون‌مایه‌های موجود حاصل شده‌ است

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bahār
  • Shawqi
  • Van Dijk's discourse
  • Comparative Literature
  • Freedom