مقایسة معانی حرف اضافة «به» در تاریخ بلعمی با حرف جر «باء» در زبان عربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب

2 استاد تمام زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه‌ علوم‌ انسانی‌ و مطالعات‌ فرهنگی

3 استادیار زبا‌ن‌شناسی دانشکدة ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب، فرهنگی

4 استادیار زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه‌ علوم‌ انسانی‌ و مطالعات‌ فرهنگی

چکیده

فارسی زبانان تا چند قرن اخیر توجّه زیادی به نگارش دستور زبان فارسی به‌ویژه در زمینة حروف اضافه و معادل بودن معنای آن با حروف جر زبان عربی نداشتند. به علّت نقش مهمّ این حروف در انتقال معانی مخصوصاً در متون ادبیات کهن فارسی و تفسیری ترجمه‌شده، پژوهشگران با دشواری‌های فراوانی مواجه‌شده‌اند. در زمینة تطبیق معانی حرف اضافة «به» با حرف جرّ «باء»، تحقیق چشمگیری انجام‌نشده‌است. این مقاله به بررسی تطبیقیِ حرف اضافة «به» در تاریخ بلعمی با حرف «باء» جر در زبان عربی می‌پردازد. با شناخت معانی این دو حرف، و نیز، وجوه افتراق، اشتراک و اثرپذیری این دو، استفادة کاربردی با شناخت معانی آن‌ها فراهم می‌شود و تصحیح و ترجمة متون این دو زبان، در حوزة این دو حرف و در مواردی رفع مشکلات دستوری و معنایی یک زبان به کمک قواعد وسیاق زبان دیگر امکان‌پذیر می‌شود. نتایج پژوهش نشان‌می‌دهد که وسعت معنی «به» در مقایسه با «باء» بیشتر و کاربرد معانی متعدّد «به» در تاریخ بلعمی بسیار زیاد بوده که در این پژوهش به طور مبسوط به آن پرداخته‌شده‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparison of the meanings of the prepositions "B" in the Tarikh-i Bel'ami with the word "BA" in Arabic

نویسندگان [English]

  • Zohreh Ghassabpoor 1
  • Abolghasem Radfar 2
  • Ali Rabi 3
  • Alireza Shabanloo 4
1 Ph.D student of Persian language and literature, Azad University of Tehran Corresponding Author. Phone
2 Professor of Persian Language and Literature, Institute of Humanities and Cultural Studies.
3 Assistant Professor of Linguistics, Faculty of Literature and Foreign Languages, Azad University, Tehran South
4 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Institute of Humanities and Cultural Studies.
چکیده [English]

 
1. Introduction
Farsi speakers have not paid much attention to Persian grammar publishing for the last few centuries, particularly in the case of prepositions and their equivalent meaning in Jar letters.
Researchers have encountered many difficulties, due to the significant role which these prepositions play in conveying meanings, especially in the translated texts of ancient Persian literature.
 Considering that Arabic is the language of the Qur'an and the religious language of Muslim Iranians, Many valuable books such as those pertaining to the literature and history are written in Arabic, so Persian speakers must be familiar with this language and its rules for translating literary and religious texts into Persian.
One of these critical literary books is the Tarikh-i Bel'ami, translated from Arabic into Persian. An important feature of the book is its style of writing, which is very close to the Arabic prose, and too many Arabic vocabulary has been used throughout it.
Notwithstanding the translator has tried to translate Arabic into Persian, following the Persian style, he was not successful on that. Because due to numbers of reasons, he created some meanings, which had never been applied in the second (destination) language before. Those reasons are introduced as follows. The role of the grammatical topic, the similarity of the meanings of the Persian prepositions with the Jar letters in Arabic, the influence of the book’s original language (Arabic) on the translated text, and considering the fact that the meanings of each language can affect on the second language through translation.
In this book, many Persian prepositions are adapted from Arabic or vice versa. In this paper, the meanings of the Persian prepositions "BE" compared with the Jar letter "BĀ" in the Arabic, as well as comparing their similarities and differences. By doing this research, the equivalence of the "BE" and "BĀ" becomes more accurate through the translation of the bilingual texts, and the substitution of the words associated with those is going to accomplish more accurately.
Eventually the possible translation errors are going to be reduced, and the exact meaning of each word extracted from source texts are going to transfer to the destination texts correctly.
 
2. Methodology
This research is fundamental and is done based on the criticism and analysis of data and documentation. The method of data collection is library-based and then analyzed by the comparative method.
For this purpose, firstly, the Persian and Arabic grammatical books about the prepositions "BE" and the Jar letter "BĀ" were studied. Then, the meanings of these two words were extracted using authentic books and references. It is important to note that in the course of this study, the book of Tarikh-i Bel'ami was thoroughly examined.
The statistical population is the preposition, "BE," in the Tarikh-i Bel'ami and the Jar letter, "BĀ." The analysis of the data in this study is based on a comparison of written evidence and documents, and any specific tools for this research have not been used.
 
3. Discussion
The Jar letters are BA, TA, CAF, LAM, WAV, MONZO, MOZ, kHALA, ROBBA, HASHA, MEN, ADA, FI, AN, ALA, HATA, ELA. (Ibn Malik, 1996: 34) These letters are one of the most essential categories of the Arabic language that link the meaning of the verb to the noun.
Some have stated that since the ability of some verbs to reach out the object is too low, these letters help the verb to reach out the object. (Ibn Aqil, 2011:3/8)
 The primary meaning of the letter "BĀ" in Arabic is "Elsagh." This letter is one of the seventeen letters of Jar that comes up before the noun and makes it "Majror," and has all the properties of the Jar letters as well. (Ibn Hisham, 1999: 2/11)
The common meanings of the letter "BĀ" in the Arabic language with the preposition "BE" in the Tarikh-i Bel'ami book include: "Elsagh", "Sababiat or Talil", "Mosabehat", "Ghasam", "Zarfiat-e Makani," Zarfiat-e Zamani, " Mojavezat (An / Az) "," ["BĀ" synonymous with "Men" and "BE" synonymous with "Az"], "Estela", "Esteanat", "Entaha-e ghaiat", "Avaz va Badal", "Movafeghat va Motabeghat".
 Uncommon meanings of the preposition "BE" with the letter "BĀ" in the Arabic language in the the Tarikh-i Bel'ami include: "Tozih", "Seirourat", "Esteghragh-e Jens va Bayan-e Vahdat", "Tavali va Ta’aghob", "Moshabehat", "Ra-e Mafouli", "Taghsim", "Haal", "Souy va Janeb", "synonym of Dar-bareye", "Ekhtesas", "Mozadat", "Moghayese va Nesbat", synonyms "Kasre-e Ezafe"," "synonym of Be-Rasme, Be-Onvane, and Be-Masabe", "synonym of Bar-Ohde-e, Bar-Zemme-e", "Meghdar va Andaze".
The non-common meanings of the letter of "BĀ" in Arabic with the preposition, "BE," include: "Moghabeleh," "Tadieh", "Tafdieh," "Tabeiz", "Ba-e Takid".
 
4- Conclusion 
There are many different meanings for the Arabic Jar letter, "BĀ", and the Persian preposition, "BĀ". The total number of the meanings of "BE" and "BĀ" is thirty-five, which thirty of them goes to "BE, and the rest eighteen goes to the "BĀ".
These two letters share thirteen meanings; the preposition "BE" alone has seventeen meanings, while the letter of Jar "BĀ" has five of these meanings (Table 1). Therefore, in addition to considering the many commonalities in this field, we can say that the meaning of "BE" is more extensive than "BĀ," and the application of the most meanings of "BE" in the Tarikh-i Bel'ami is enormous (Fig. 1). We also state that the Persian language, especially the language of ancient texts, is highly influenced by Arabic rules and has plenty of grammatical commonalities, including; the common meanings in the Jar letter and preposition. In order to obtain these meanings, mastery of the Arabic language and the rules of that are necessary.
 
Table 1: Number of Differences, common, and Total meaning of the preposition "BE" with Arabic Jar letter "BĀ"
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meanings
  • The Jar letter "BĀ
  • " the preposition "BE
  • " the Tarikh-i Bel'ami
- قرآن کریم. (1376). ترجمة مهدی الهی ‏قمشه‏ای. تهران: فیض کاشانی.
- ابن‌الرسول، سیّد‏ محمّد‌رضا وکاظمی‏نجف‏آبادی، سمیه. (1390). «انتهای غایت در معانی حروف جر عربی و حروف اضافة فارسی». شعر‏پژوهی. دورة 3، شمارة 3 (پیاپی63)، صص 1-26.
- ابن‌عقیل، عبد‌الله‌. (1390).‌ شرحابن‌عقیل. ‌ترجمة سیّد ‌علی حسینی. جلد2. چاپ سوم. قم: دار‌العم.
- ابن‌مالک أندلسی، محمّدبن‌عبدالله. (1417ق). الألفیـ. قم: نوید اسلام.
- ابن‌منظور، محمّدبن‌مکرم. (1414ق). لسان‌العرب، جلد 12. بیروت: دار صادر.
- ابن‏هشام‏الأنصاری، عبدالله. (1411ق). «شرح قطر‌الندی ‌و ‌بل‌الصدی». تحقیق: محمّد محی‏الدین عبد‏الحمید. قم: الامیر.
- ابن‏هشام‏الأنصاری، عبدالله. (بی‌تا). مغنی‌اللبیب ‌عن‌کتب‌الأعاریب. بیروت: دار‌الکتاب ‏العربی.
- ابن‏هشام‏الأنصاری، عبدالله. (1387). مغنی‌الأدیب‌. ترجمه و شرحغلامعلى صفایى. چاپ هشتم. قم: قدس.
- اصفهانی، میرزا‌حبیب. (1394). دستور سخن. به کوشش: محسن معینی. تهران: چشمه.
- الغلایینى، مصطفى. (1414ق). جامع‌الدروس‌العربیة. بیروت: المکتبة‌العصریة.
- باقری، مهری. (1393). مقدّمات زبان‌شناسی. چاپ هیجدهم. تهران: قطره.
- بلعمی، ابو‌علی. (1378).تاریخ‌نامة طبرى‏. تصحیح محمّد روشن. چاپ دوم. تهران: سروش.
- بهار، محمّد‌تقی. (1337). سبک‌شناسی، جلد2. چاپ دوم، تهران: امیر‌کبیر.
- جامی، محمود‌الحسین‌بن‏ابراهیم. (1386). تاریخ احمد‌شاهى، تصحیح محمّد‌سرور مولایی. تهران: عرفان.
- جهان‌ختک، شفقت. (1376). دستورنویسی فارسی در شبه‌قارة هند و پاکستان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- خطیب‌رهبر، خلیل. (1367). دستور زبان فارسی. کتاب حروف اضافه و ربط. چاپ دوم. تهران: سعدی.
- دهخدا، علی‌اکبر. (1337). لغت‌نامة دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
- رادمنش، سیّد ‌محمّد. (1390). حروف معانی. تهران: جهان دانش.
- راغب ‌اصفهانی، حسین‌. (1412ق). المفردات ‌فی ‌‌غریب‌القرآن. بیروت: دار‌الشامیـﺔ.
- راوندی، مرتضى. (1382). تاریخ اجتماعى ایران، جلد 8. چاپ دوم. تهران: نگاه.
- زمخشری، محمود‏‌بن‌عمر. (1407ق). الکشاف‌‌ عن‌حقایق ‌‌‏غوامض‌‌التنزیل ‏و عیون‌الأقاویل فی‌ وجوه‌التأویل. الطباع 3. بیروت: دارالکتب‌العربی.
- سیوطی، ‏جلال‏الدین. (1416ق). الإتقان ‏فی‏ علوم‌القرآن. لبنان: دار‌الفکر.‏
- سیوطی، ‏جلال‏الدین. (بی‏تا). شرح شواهد‏المغنی. قم: ادب‏الحوزه.‏
- شرتونى، رشید. (1378). مبادی‌العربیـ، جلد3. چاپ سوم. قم: دار‌العلم‏.
- شمیسا، سیروس. (1393). سبک‌شناسی نثر. چاپ سوم. تهران: میترا.
- صفا، ذبیح‌الله. (1363). تاریخ ادبیّات در ایران، جلد1. چاپ ششم. تهران: فردوس.
- صفوی، کوروش. (1391). آشنایی با زبان‌شناسی. تهران: علمی.
- طبیبیان، سیّد‌ حمید. (1386). «بررسی حروف معانی در عربی و فارسی». پژوهش‌نامة علوم انسانی. دورة 8، شمارة 54، صص 345- 360.
- علی‌بن‌ابی‌طالب. (1379). «نهج‏البلاغه». ترجمة محمّد دشتی. تهران: قم.
- فرشید‌ورد، خسرو. (1393). دستور مختصر تاریخی زبان فارسی. چاپ پنجم. تهران: زوّار.
- قرشی، سیّد‏ علی‌اکبر. (1384). قاموس قرآن، جلد 3. چاپ چهاردهم. تهران: دارالکتب ‌الاسلامیه.
- قریب، عبد‌العظیم و بهار، محمّدتقی و همکاران. (1350). دستور پنج ‌استاد. تهران: کتاب‌فروشی مرکزی.
- کاظمی ‏نجف‏آبادی، سمیه و ابن‌الرسول، سیّد محمّد‌رضا. (1389). «استعلا در معانی حروف عربی و حروف اضافه فارسی». ادب‌پژوهی. دورة 4، شمارة 13، صص157- 194.
- گنجی، نرگس و کاظمی ‏نجف‌آبادی، سمیه. (1391). «مصاحبت در معانی حروف جر عربی و حروف اضافة فارسی». شعرپژوهی. دورة 2، شمارة 1، (پیاپی 1/57)، صص 119-136.
- مدرس‏تبریزی ‏خیابانی، میرزا ‏محمّد‌علی. (1388). دستور زبان فارسی. مقدّمة قاموس‌المعارف. تهران: مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه تهران- دانشگاه مک‌گیل.
- مؤمنی، فرشته. (1394). دستور تحلیلی زبان فارسی. تهران: سیاهرود.
- ناتل‏ خانلری، پرویز. (1363). دستور زبان فارسی. چاپ چهارم. تهران: توس.
- ناتل ‏خانلری، پرویز. (1395). تاریخ زبان فارسی، جلد 3. چاپ دهم. تهران: نشر نو.
- وحیدیان‏ کامیار، تقی و عمرانی، غلامرضا. (1394). دستور زبان فارسی. چاپ شانزدهم. تهران: سمت.
- همایون­فرخ، عبد‌الرّحیم. (1364). دستور جامع زبان فارسی. چاپ سوم. تهران: علمی.
- Yule, Georg. (2010). study of language. Fourth edition, New York: Cambridge University.