بررسی تطبیقی داستان«ماه عسل» از نجیب محفوظ با داستان «حضور» از ابوتراب خسروی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه زابل

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیّات فارسی

چکیده

نجیب محفوظ در داستان«ماه عسل» و ابوتراب خسروی در داستان«حضور»، به بیان وضعیت زن و شوهری می‌پردازند که به محض ورود به منزل خویش متوجه می‌شوند که افراد ناشناسی منزل مسکونی آن‌ها را به تصرف درآورده‌اند. هدف مقالة حاضر، توصیف و بررسی تطبیقی این دو اثر بر اساس مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نویسندة دو اثر از لحاظ شیوة آغاز داستان روشی مشابه را برگزیده‌اند؛ همچنین هر دو داستان عربی و فارسی دارای سه شخصیت اصلی است که عبارت است از یک زوج جوان و یک غریبه که منزل مسکونی آن‌ها را غصب کرده‌است. «خانه» در هر دو داستان مکانی محوری است که با مفهومِ ضمنیِ مأمنی برای انسان، در تردید قرار گرفته‌است. هر دو اثر از نظر استفاده از تکنیک زمان‌پریشی نیز دارای تشابه هستند؛ به این ترتیب که علاوه بر گذشته‌نگری، تکنیک تداخل زمان‌های گذشته و حال در هر دو اثر وجود دارد؛ علاوه بر این در بخش مشابهت در خویشکاری‌های دو داستان این حقیقت آشکار گشت که از میان سی و یک خویشکاری پراپ، یازده خویشکاری و توالی آن‌ها در هر دو داستان مشترک است. توالی خویشکاری‌های طرح هر دو داستان نوعی الگوی درونی مشترک را نشان می‌دهد که از طریق نمایش رمزگان‌های مربوط به هر خویشکاری چنین است: (B, H , C ,A ,δ , γ , λ , φ , ε , β , α ( .

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Story of Shahr al-‘Asal (The Honeymoon) by Naguib Mahfouz and the story of Hozour (The Presence) by Abu Turab Khosravi

نویسندگان [English]

  • Faezeh Arab Yosefabadi 1
  • Zahra Davar 2
چکیده [English]

Naguib Mahfouz in Shahr al-Asal and Abu Turab Khosravi in Hozour describe the situation of a couple who after moving to their new house, notice that their residence has been occupied by some strangers. The goal of this paper is to offer a description and a comparative study of these two works based on the American school of comparative literature. 
The results of the study suggest that the two authors have adopted an identical approach in the prelude of the story. Also, both of these Arabic and Persian stories are composed of three main characters, namely a young couple and a stranger usurping their house. "House" in both stories plays a key role, which has been questioned by the connotative meaning of home as a shelter or safe place for man. Also, both works are corresponding in terms of using the Anachronism technique, i.e., in addition to the flash back technique, the technique of mingling past and present times has been adopted in both works. Moreover, the analysis of both stories in terms of similarity of functions revealed that out of thirty-one functions of Propp, there are eleven overlapping functions in both stories in a similar sequence. The sequence of plot functions of both works is indicative of a consistent internal pattern, which can be illustrated through the relevant codes of each function as such: (B, H, C, A, δ, γ, λ, φ, ε, β, α )

- کتاب­ها
1- بلبل، فرحان. (2003). النص المسرحی، الکلمة و الفعل (دراسه). دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
2- پاینده، حسین .(1382). گفتمان نقد:مقالاتی در نقد ادبی. تهران: روزنگار.
 3- خسروی، ابوتراب. (1392). سومنات. تهران: نشر مرکز.
4- راغب، نبیل. (1965). قضیة الشکل الفنی عند نجیب محفوظ. دراسه تحلیله لاصولها الفکریه و الجمالیة. القاهره: دار الکاتب العربی للطباعه و النشر.
5- الشطی، سلیمان. (2004). الرمز و الرمزیة فی أدب نجیب محفوظ. القاهرة : الهیئة المصریة العامة للکتاب.
6- الندوی،محمد نجم الحق. (2011). نجیب محفوظ فی ضوء نزعاته الادبیه . اربد: عالم الکتب الحدیث.
7- محفوظ،نجیب. (1988). شهرالعسل. القاهرة :  مکتبة المصر.
8- مریدن، عزیزة. (1979). القصة و الروایة. دمشق: دارالفکر العربی.
 
 
- مقاله­ ها
1- پورنامداریان، تقی؛ رادفر، ابوالقاسم؛ شاکری، جلیل.(1391). « بررسی و تأویل چند نماد در شعر معاصر».  ادبیات پارسی معاصر. سال دوم، شمارة 1، صص 48-25.
2- تدینی، منصوره. (1387). «تولد دوبارة یک فراداستان (بررسی پسامدرنیسم در دو داستان کوتاه از ابوتراب خسروی)» . نقد ادبی. سال اول، شمارة 2، صص 63-82.
3- قاسم‌زاده، سیدعلی و قبادی، حسینعلی. (1391). «دلایل گرایش رمان‌نویسان پسامدرنیته به احیای اساطیر». ادب­پژوهی. شمارۀ ۲۱، صص ۶۱-۳۵.
4- یوست، فرانسوا. (1388) «فلسفه و نظریة جدید در ادبیّات ». ادبیّات تطبیقی.ترجمۀ   علی­رضا انوشیروانی. سال دوم، شمارۀ 8، صص56-37.
5- نظری منظم، هادی. (1389) .«ادبیّات تطبیقی: تعریف و زمینه ‏های پژوهش». نشریّة ادبیّات تطبیقی. سال 1، شماره2،  صص 221-237.
 
- منابع انگلیسی
12- Barthes, Roland .(1967). Writing Degree Zero. Translated by Annette Lavers & Colin Smith . London: Jonathan Cape.
13- Genette, Gerard. (1980). Narrative Discourse.Trans: Jane E. Lewin, Ithaca: Cornell University Press.
14- Jost, Francois .(1974). Introduction  to Comparative  Literature . Trans: Nushirvani, Alireza, Indianapolis & New York Pegasus.
15- Jung, Carl Gustav .(1964 ). Man and His Symbols. London: Aldus Boo.
16- Propp, V .(1989). Morphology of The Folktale. trans: Laurence scott. Austin: University of Texas Press.
17- Remak, Henry. (1961). "Comparative Literature :It’s Definition and Function", Comparative Literature: Method and Perspective .Edited by Newton Phelps.Stallknecht and Horst Fernz, Carbondal : Illinois University Press. p. 3-37.