بررسی تطبیقی تأویلات آیه نور در دیدگاه ابن عربی و مولانا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 استاد بخش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 دانشیار بخش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

چکیده
آیة نور، از جمله آیاتی است که تمثیلی اعجاب انگیز دربارة حقیقتی متعالی و ماورایی دارد. در این تمثیل زیبا، رموز و نهفتگی هایی موجود است که گاه لازم می آید با زبانی نمادپردازانه به بیان آن پرداخته شود. عرفان اسلامی در پرتو کتاب آسمانی قرآن، روایات و احادیث معصومان(علیهم السّلام)، در مباحث هستی شناسی و توحید، سرشار از غنای فکری و ژرف اندیشی است که هر بار با دقّت و تأمّل در این معارف، افق های جدید و فضاهای گسترده تری، مکشوف و مفتوح می گردد. برخی از این مفاهیم، در نتیجة جذبه و الهام است و برخی جنبة استدلالی و توصیفی دارد که در ساحت آموزه های قرآنی و دینی حاصل می شود. چند واژه که در این آیة شریفه، محور اصلی موضوع است: نور، مشکات، مصباح، زجاجه، شجره، زیتونه، لاشرقیه و لاغربیه می باشد. دلالت های لفظی، استعاری و تمثیلی متعدّدی در واژگان مذکور، موجود است. این مقاله به منظور بحث و تحلیل تعابیر مطرح شدة مربوط به آیة نور با تکیه بر آثار ابن عربی و مولانا، هم چنین تحلیل های صاحب نظران، نوشته شده است و سپس به توصیف و تحلیل پرداخته ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Interpretations of Ayat al-Nour (the Verse of Light) in Ibn Arabi’s and Rumi’s view

نویسندگان [English]

  • mohammadreza saedi roodi 1
  • mohammadreza Sarfi 2
  • Enayatoollah sharifpour 3
1 P.H.D. student/ kerman university
2 Professor/Kerman university
3 professor kerman university
چکیده [English]

 
Ayat al-Nour is among those verses which contain wonderful allegories about a supreme and supernatural truth. In this beautiful allegory, there are mysteries that are sometimes required to be expressed in a symbolic language.Islamic mysticism in the light of the holy Quran and hadiths of the Infallibles (A.S.) is rich and profound in the debates of Ontology and monotheism. With close attention in these teachings, new horizons and broader perspectives are explored.Some of these concepts are the result of absorption and inspiration and some are considered to have the aspects of reasoning and describing, which are acquired in the light of Qurnic instructions. Some main words in this verse include: Nour, Meshkat, Mesbah, Zojageh, Shajareh, Zaitooneh,La sharghiyah, La gharbiyah.These words contain various literal, metaphorical and allegorical implications. This study has been conducted to discuss and analyze the suggested interpretations of Ayat al-Nour by referring to Ibne Arabi’s and molana’s works and the scholar’s analyses, and then to describe and analyze.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Ayat al-Nour (the verse of light)
  • Nour
  • Ibne Arabi
  • Rumi
1-قرآن کریم.    
2-آشتیانی، جلال‌الدّین. (1380). شرح مقدّمة قیصری بر فصوص الحکم. چاﭖ ﭘنجم. قم: بوستان کتاب.
3-آملی، شیخ سید حیدر. (1375). نصّ النّصوص در شرح فصوص الحکم. ترجمۀ محمّدرضا جوزی. تهران: روزنه.
4-_______________. (1364). رساله نقد النقود فی معرفة الوجود. ترجمۀ سیدحمید طبیبیان. تهران: اطلاعات.
5-ابن عربی، محی الدّین. (1385). فتوحات مکّیه (ج3). ترجمۀ محمّد خواجوی. تهران: مولی.
6-______________. (1389). فصوص الحکم. توضیح و تحلیل محمّدعلی موحّد و صمد موحّد. چاپ چهارم. تهران: کارنامه.
7-_____________. (1385). فصوص الحکم، ترجمة محمّدعلی موحّد. تهران: کارنامه.
8-_____________. (1422).  تفسیر ابن عربی (ج1). بیروت: داراحیاء التّراث العربی.
9-____________. (1972). الفتوحات مکیه (ج2و3). به کوشش عثمان یحیی. قاهره: الهیئت المصریّه.
10-____________. (1984). شجرة الکون. به کوشش ریاض العبدالله. بیروت: المرکز العربی للکتاب بیروت.
11- ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1362). وجود رابط و مستقل در فلسفۀ اسلامی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
12- امامی، علی­اشرف. (1389). مقایسة دیدگاه ­های عرفانی عبدالکریم جیلی و ابن عربی. چاپ اوّل. تهران: بصیرت.
13- خرّمشاهی، بهاءالدّین. (1375).  قرآن شناخت (مباحثی در فرهنگ آفرینی قرآن). تهران: طرح نو.
14- سعیدی، گل بابا. (1383). فرهنگ اصطلاحات ابن عربی. تهران: شفیعی.
15- سلطان ولد، بهاءالدّین محمّد بن جلال­الدّین محمّد. (1367). معارف. به کوشش نجیب مایل هروی. تهران: مولی.
16- شعرانی، عبدالوهّاب. (بی­تا).  طلای سرخ: گزارشی از اندیشه های ابن عربی در فتوحات مکّیه. ترجمۀ احمد خالدی. تهران: سروش.
17-شوالیه، ژان و گریران، آلن. (۱۳۸۲).  فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضائلی. تهران: جیحون.
18-صدرالمتألّهین شیرازی، محمّدبن ابراهیم (ملّاصدرا). (1410). اسفار (ج2). الطبعه الرابعه. بیروت: دار احیاء.
19- عثمان یحیی. (1367). التجلّیات الالهیه (شرح تجلّی الشّجره). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
20- عفیفی، ابوعلاء. (بی­تا). تعلیقـــات فصوص الحکم ابن عربی، فصّ ثانی. بیروت: دارالکتاب.
21-___________. (1380). شرحی بر فصوص الحکم محیّ الدّین ابن عربی. ترجمة نصرالله حکمت. تهران: الهام.
 22-قرشی، علی اکبر. (1377). تفسیر احسن الحدیث (ج7). چاپ سوم. تهران: بنیاد بعثت.
23-کریستن­سن، آرتور. (۱۳۷۷). نخستین انسان و نخستین شهریار. ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضّلی. تهران: چشمه.
24-مسعودی، علی بن حسین. (۱۳۴۴). مروج الذّهب (ج1). ترجمة ابوالقاسم پاینده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
25-مولوی، جلال الدّین محمّد. (1385). فیه مافیه. تصحیحات بدیع­الزّمان فروزانفر. تهران: نگاه.
26-____________. (1330). فیه ما فیه. تصحیح بدیع­الزّمان فروزانفر. تهران: چاپخانۀ مجلس.
27-___________. (1363). کلّیات شمس تبریزی. چاپ نهم. تهران: چاپخانۀ سپهر.
28-___________. (1357). مثنوی معنوی. چاپ پنجم. تهران: چاپخانة سپهر.
 29-میرآخوری، قاسم. (1389). مجموعه آثار حلّاج. تهران: شفیعی.
30-همایی، جلال­الدّین. (1369). مولو­ی نامه (ج1). چاپ هفتم. تهران: هما.
31- یزدان­پناه، سیّد یدالله. (1389). حکمت اشراق1 و2 (شرح سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب­الدّین سهروردی). تحقیق و نگارش مهدی علی­پور. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.