بررسی تطبیقی فقر در شعر عبدالوهاب بیاتی و ایرج میرزا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کردستان

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کردستان

3 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کردستان

چکیده

عبدالوهاب بیاتی، شاعر معاصر عراقی و ایرج میرزا، شاعر دورة مشروطة ایران، هردو در شرایطی زندگی می‌کردند که توده‌های مردم در فقر و بیچارگی به­ سرمی‌بردند و از فقدان امنیت، ظلم و ستم حاکمان و بی‌کفایتی آنان در ادارة امور جامعه و بی ­توجهی ­شان نسبت به اوضاع و احوال زندگی مردم رنج می‌بردند.هردو شاعر با داشتن دغدغة اجتماعی مشترک، شعر خود را برای بیان دردها و رنج‌های توده‌های مردم به­کارگرفته و به معضل فقر در جامعه و پیامدهای ناگوار آن پرداخته‌اند و ضمن اشاره به عوامل و مظاهر فقر در جامعه، از راه‌های مبارزه با فقر نیز سخن گفته‌اند. در این پژوهش، تلاش می‌شود با استفاده روش توصیفی و شیوة تحلیل محتوا، به بررسی تطبیقی پدیدة فقر و مهم ­ترین عوامل و مظاهر آن در شعر عبدالوهاب بیاتی و ایرج میرزا پرداخته ­شود. بررسی شعر دو شاعر در این زمینه، نشان می‌دهد که هردو شاعر، حاکمان و فقدان آگاهی اجتماعی در میان توده‌های مردم را به ­عنوان عوامل فقر و کارگران، کشاورزان، آوارگان و یتیمان را به عنوان مظاهر و جلوه‌های فقر در جامعه مطرح کرده‌اند و از دعوت مردم به مبارزه با حاکمان ستمگر و دعوت از حاکمان برای رسیدگی به احوال فقرا، به­ عنوان مهم ­ترین راه‌های مبارزه با فقر سخن گفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Poverty in the Poetry of Abdul Wahab Bayati and Iraj Mirza

نویسندگان [English]

  • Hasan Sarbaz 1
  • jamil jafari 2
  • Hamdieh Sahrarow 3
1 Associate Professor, Kordestan University
2 Assistant Professor, Kordestan University
3 MA in Arabic Language and Literature
چکیده [English]

Abdul Wahab Bayati, Iraqi contemporary poet, and Iraj Mirza, Iranian poet of the Constitutionalism, lived in a society drowned in poverty and desperation, and with people suffering from lack of security, governors' oppression, inefficiency in management, and inattention to people's circumstances. The two poets, having common social concerns, employed their poems to express people's pains and sufferings and focused on the problem of poverty in society and its consequences. Pointing to the causes of poverty and its manifestations, they spoke of the ways of confronting and eradicating it. In this paper, using the content analysis method, we tried to study comparatively the phenomenon of poverty and its most important causes and manifestations in A. Bayati and I. Mirza's poetry. Studying their poetry in this respect shows that the two poets considered governors and lack of social awareness as causes of poverty, and workers, farmers, orphans, and wanderers as its manifestations in the society; also, they invited people to struggle against oppressors, and asked governors to change conditions in order to eradicate poverty. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative literature
  • Abdul Wahab Bayati
  • Iraj Mirza
  • Poverty
- کتاب‌ها
1- آرین پور، یحیی. (1379). ازصباتانیما. چاپ هفتم. تهران: زوّار.
 2- ایرج میرزا. (1353). دیوان کامل. به اهتمام محمدجعفر محجوب. چاپ افست گلشن.
3- بصری، میر. (1994). أعلام الأدب فی العراق الحدیث. بغداد: دارالحکمه.
4- بهزادی اندوهجردی، حسین. (1383). طنزپردازان ایران از آغاز تا پایان دورۀ قاجار. تهران: دستان.
5- البیاتی، عبدالوهاب. (1995). الأعمال الشعریه. بیروت:  المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
6- جحا، میشال خلیل. (1999). الشعر العربی الحدیث من أحمدشوقی إلی محمود                                                         درویش. بیروت: دارالعوده.   
7- الروضان، عبدعون. (2005). الشعراء العرب فی القرن العشرین. عمان: الأهلیة للنشرو التوزیع.
8- شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1359). شعر معاصر عرب. تهران: توس.
9- صلاحی، عمران. (1382). خنده سازان و خنده­پردازان. تهران: نشرعلم.
10- الضاوی، احمد عرفات. (1384). کارکرد سنت­ در شعر معاصرعرب. ترجمۀ ­سید ­حسین ­سیدی. مشهد: انتشارات­دانشگاه فردوسی.
11- فرزاد، عبدالحسین. (1380). رؤیا و کابوس، شعر پویای معاصر عرب. تهران: مروارید.
12- مجلسی، محمدباقر. (1983). بحارالأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
13- محجوب، محمدجعفر. (1381). تحقیق در احوال و آثار و افکار ایرج میرزا. چاپ دوم. تهران: البرز.
14- معین، محمد. (1386). فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.
15- یاسمی، رشید. (1352). ادبیات معاصر. چاپ دوم. تهران: ابن سینا.
16- یوسفی، غلامحسین. (1377). چشمۀ روشن دیداری با شاعران. چاپ هشتم. تهران: انتشارات علمی.
- مقاله‌ها
1- بالی، علی و حلبی، علی اصغر. ( 1392). «زمینه­های بدبینی و یأس فلسفی در اشعار تعلیمی و غنایی ایرج میرزا». فصل­نامۀ تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر. شمارۀ 17، صص 11-28.
2- پاشا زانوس، احمد. (1390). «عبدالوهاب بیاتی و حافظ شیرازی». فصل­نامۀ لسان مبین. سال دوم، دورۀ جدید، شمارۀ سوم، صص19-27.
3- رجبی، فرهاد. (1390). «دغدغه­ های اجتماعی در شعر عبدالوهاب البیاتی و مهدی اخوان ثالث». مجلۀ زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی. شمارۀ 4، سال سوم، صص 15-47.
4- روشنفکر، کبری و اسماعیلی، سجاد. (1391). «بررسی تطبیقی نوستالژی در شعر عبدالوهاب بیاتی و شفیعی کدکنی». مجله جستارهای زبانی دانشگاه تربیت مدرس. شمارۀ 13، صص65-89.
5- سبزیان­پور، وحید. (1387). «مضامین شعر و ادب عربی در دیوان ایرج میرزا». فصل­نامۀ کاوش­نامۀ زبان و ادبیات فارسی. سال نهم، شمارۀ 17، صص154-208.
6- فوزی، ناهده و امجد، مریم و روشنفکر، کبری. (1393). «بررسی شعر محمدرضا شفیعی کدکنی و عبدالوهاب البیاتی از منظر ادبیات تطبیقی». فصل­نامۀ پژوهش­ های ادبیات تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس. دورۀ 2، شمارۀ 1(پیاپی3)، صص79-97.
7- معروف، یحیی و رحیمی­ پور، سارا. (1391). «تأثیرپذیری رمزگرایی عبدالوهاب بیاتی از مولوی». مجلۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. شمارۀ ­24، صص109-139.
8- نعمتی، فاروق و سلیمی، علی و امیری، جهانگیر. (1392). «جلوه­ های پایداری در شعر عبدالوهاب بیاتی». ادبیات پایداری. شمارۀ هشتم، سال چهارم، صص238-256.
9- نهیرات، احمد. (1392). «شخصیت‌های ایرانی در دیوان عبدالوهاب البیاتی». مجلۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس. شمارۀ 26، صص1-28.